Târih-i Kitâb-ı Müstetâb Ahbâr-ı Aliyye der-Gazavât-ı Murtazaviyye
- Holding institution:
- Sakip Sabanci Museum
- Data provider:
- Sakip Sabanci Museum
- Title:
- Târih-i Kitâb-ı Müstetâb Ahbâr-ı Aliyye der-Gazavât-ı Murtazaviyye
- Alternative title:
- Hz. Ali'nin Hayatı ve Gazalarına Dair Güzel Bir Tarih Kitabı
- Creator:
- Muhammed Fasih
- Date:
- 1057 H (1647 M)
- Description:
- Hz. Ali'nin doğumunu, Hz. Muhammed'in evinde büyümesini, Hz. Muhammed ile katıldığı savaşları ve Peygamber'in ölümünden sonraki kahramanlıkları ile ölümünü Farsça nesirle anlatan bu kitabı Safevi şahı II. Abbas'ın (h. 1641-1666) isteği üzerine Muhammed Fasih 1057 / 1647-1648 yılında yazmıştır (y. 2b). Yazar, eserinin mukaddimesinde bu kitabı yazdığı sırada yaşının 45 olduğunu ve 23 yıldır sarayın hizmetinde çalıştığını anlatır. Kitabın tarihi ve yapıldığı yer eserde belirtilmemiştir. 1a yaprağındaki 1252 / 1836 tarihi, kitabın 1836'dan önceki bir tarihte hazırlandığını gösterir. Deri cildinin dış kapaklarının ve 1b-2a sayfasının tezhip tasarımı, motif dağarcığı, altının ve lacivert rengin matlığı 18. yüzyılda İran'da hazırlanmış kitaplarla karşılaştırıldığında, bu eserin de aynı dönemde Isfahan veya Şiraz'da hazırlanmış olabileceği düşünülür. Kitabın tasvirlerinin de cildi ve tezhibi gibi Kaçar dönemi (1779-1924) öncesinde İran'da aynı nakkaşhaneden çıktığı söylenebilir.Binding: Kitabın kestane rengi deri miklepsiz cildinin dış kapakları şemselidir, şemse içleri bulutlar, dallar ve çiçeklerle kalıpla bezenmiştir. Şemsenin iki salbeğinin içine kalıpla bir bukete oturmuş kuş yapılmıştır. Şemse ve salbek zemini altınlanmıştır. Vişneçürüğü rengi deriden iç kapakların ortasına içi iri hatayiler, saz yaprakları, ince dallarla dolu, kenarları dilimli oval bir şemse yerleştirilmiştir; şemsenin üst ve alt iki ucunda birer hatayi, onların da ucunda içi hatayili birer salbek vardır. Fırçayla yapılan bu bezemeler altınla boyanmıştır. Cilt muhtemelen özgündür.Illuminations: Eser üç yönden dar ve geniş pervazlarla çevrili, incecik dallar üzerinde sıralanan iri hatayiler, küçük çiçeklerle dolgulu, dikey dikdörtgen tasarımlı unvan tezhibiyle başlar (y. 1b). Bu sayfa ile karşısındaki yaprağın satır araları altınlıdır, sayfa kenarları iri saz yaprakları ve hatayilerle halkâr bezemelidir (y. 1b-2a). Altınlı iri saz yaprakları ile altın, kırmızı ve lacivert iri hatayiler kitabın son satırlarının alt kısmında kalan geniş alanda da yer alır (y. 250a).Illustrations: Yazmadaki 20 resim Hz. Ali'nin savaşlarını betimler. Bazılarında Hz. Muhammed, Ali'nin mücadelesini seyrederken resmedilmiştir. Hz. Muhammed'in ve Hz. Ali'nin yüzleri peçelidir; Peygamber'in, bazen de Hz. Ali'nin başı etrafında hale vardır. Bazı figürlerin yanına, üzerine isimleri yazılmıştır. Yaprak 28a, 43b, 136b'de olduğu gibi cepheden ya da yandan çizilen yüzlerde kimlik farklılıklar kuvvetlice belirtilmiştir. Bazı tasvirlerde olayın geçtiği manzara derinliklidir, ağaçlar gölgeli boyanarak boyut kazanmıştır (y. 37b). Resimlerin üslup özellikleri incelendiğinde, biri diğerine göre daha naif çalışan iki ayrı sanatçının elinden çıktıkları anlaşılmaktadır.Measurements: 30,9 x 19,2 cm; 16 yaprak, sayfada 17 satır, 20 tasvirScript: Talik
- Language:
- Persian
- Type:
- elyazma kitap
- Type (Narrower):
- Manuscripts
- Type (Broader):
- Text
- Geographic region:
- Creation place: İran
- Provenance:
- Sakıp Sabancı özel koleksiyonundan bağışlanmıştır.
- Rights:
- © Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi. Tüm hakları saklıdır.
- Identifier:
- 190-0048