Kuran-ı Kerim
- Holding institution:
- Sakip Sabanci Museum
- Data provider:
- Sakip Sabanci Museum
- Title:
- Kuran-ı Kerim
- Date:
- 1087 H (1676-1677 M)
- Description:
- Kuran mavi-kırmızı mürekkeple ve rıka hatla altın zeminde küçük kare bölmelere yazılmış fihristle başlar (y. 1b-2a).Binding: Miklepsiz deri cildin siyah dış kapakları gömme salbekli şemse ve köşebentlidir. Şemse ve köşebentlerin içini süsleyen bezemeler yıpranmıştır. Ancak mevcut izlerden bu bezemelerin lâke tekniğinde yapıldığı anlaşılmaktadır. İç kapaklar vişne rengi sade deriyle kaplıdır.Illuminations: Fihristin enli pervazının içi altınlı dallar üzerinde sıralanmış iri yapraklarla ve küçük çiçeklerle halkârî tarzda bezenmiştir. Yaprak 2b-3a'da pervazları tezhipli salbekli şemse şeklinde tasarlanmış zahriye vardır. Şemse içine altın zemine kırmızı mürekkeple ve rıka hatla Arapça "Ey Allah'ım! İndirdiğin ve vahyolunan Kuran hakkı için. Ya Rab! Benim ona yönelişimi artır, onu gözüme nur, sadrıma şifa eyle. Kuran benim kederimi, gamımı ve üzüntümü gidersin. Ey Allah'ım! Dilimi onunla süsle, yüzümü onunla nurlandır. Vücudumu onunla kuvvetlendir, mîzanımı onunla ağırlaştır. Gece ve gündüz sana itaat etmeyi sağlayacak gerçek tilâveti lutfet. Beni, Hz. Peygamber ve seçkin ailesiyle birlikte haşret” yazılıdır. Şemsenin dışındaki alanda altınla renklendirilmiş, içi rumi ve küçük çiçeklerle dolu köşebentler, dallar, iri yapraklar ve hatayiler yer alır. Sayfa kenarındaki enli pervazın içi altın sarmal dallar, hatayiler ve yapraklarla halkârî tarzda bezemelidir. Fatiha ve Bakara sureleri serlevha tezhiptir (y. 3b-4a). Sayfanın üst kısmında soğanvari bir kubbeyi andıran tezhipli başlık vardır. Bu motifin içi, ortada rumilerle dolu dilimli oval bir şemse, bunun dışında, altın zemine açık pembe ve mavi renklerle gölgeli boyanmış iri hatayiler ve lacivert zemine minicik çiçeklerle bezenmiştir. İlk iki surenin etrafındaki yatay ve dikey dikdörtgenlerin içi altınlı, kimi zaman lacivert rumilerle bezenmiştir. Serlevha tezhibin orta alanını üç yönden çeviren enli pervazın içine altınlı ve yer yer lacivert rumilerle süslü madalyonlar yerleştirilmiştir. 5b-6a yapraklarının enli pervazı halkârî bezenirken, satır araları önceki iki yaprakta olduğu gibi altınlıdır. Sayfa kenarındaki hizb, nısf ve cüz işaretleri ve sure başları lacivert zemine altın dallarla süslenmiş, sure isimleri altın sülüsle yazılmıştır. Kitabın sayfa kenarları vassalelidir. 3b-4b yaprakları arasında metin açık krem renk âharlı kâğıda yazılırken, y. 5a ve sonrasında açık kestane renk kâğıda yazılmıştır. Kuran'ın bütününde sayfa kenarlarının koyu krem renk âharlı kâğıdı kullanılmıştır. 3b-4b yaprakları dışındaki satırlarda secâvend alâmetleri kırmızı mürekkeple yazılmıştır. Ortası kırmızı renkte noktalı altın duraklar y. 3b-4b arasında satırın biraz üstündeki dar alanda yer alırken, diğer yapraklarda satırın arasındaki muntazam bölümlerdedir. Kitabın ön yan kâğıdında, talik hatla Farsça "26'da tamamlandı” ibaresi yer alır. Yaprak 229a'da sayfa kenarına şikeste talik hatla Farsça, "Yüce Allah'ın bu kitabı Hz. Peygamber'in hicretinden sonra 1290 yılının mübarek Ramazan ayının 19. günü, değersiz ve suçu çok kulun eline geçti" satırları ve 19 Ramazan 1290 / 10 Kasım 1873 tarihi yazılmış, Arapça "ey yüce arşın sahibi" yazısını içeren 1290/1873-1874 tarihli oval bir mühür basılmıştır. Kitap, farklı renklerdeki kâğıdı, süsleme özellikleri, cildi, mühür ve sayfa kenarına yazılan notlarla birlikte değerlendirilerek kodikolojik yönden incelendiğinde, kitabın süslemelerinin ve cildinin ketebede yazılı olduğu gibi 1676 yılında yapılmadığı, Kuran'ın açık kestane renk kâğıda 1676 yılında İran'da Safeviler döneminde (1501-1722) istinsah edildiği, ancak kâtip Ağa Muhammed'in yaptığı tezhiplerin ve cildin yok olduğu anlaşılmaktadır. Muhtemelen 19. yüzyıl ortalarında eksik durumdaki kitabın ilk yaprakları tezhiplenmiş (y. 1b-4a), halkârî bezemeleri yapılmış, Fatiha suresinin tamamı, Bakara suresinin ilk ayetleri (y. 3b-4b) yazılmış, sayfa kenarları vassale yapılarak yenilendikten sonra, tezhipli hizb, nısf ve cüz işaretleri sayfa kenarına yerleştirilmiş ve sure başı tezhipleri, sure isimleri yazılmış olmalıdır. Ketebe sayfasındaki mühürden ve sayfa kenarına yazılan nottan kitabın yenileme işlerinin 1873 yılından önce yapıldığı bellidir.Measurements: 15,8 x 10 cm; 229 yaprak, sayfada 18 satırScript: Nesih; Sülüs; Rıka
- Language:
- Arabic
- Type:
- elyazma kitap
- Type (Narrower):
- Manuscripts
- Type (Broader):
- Text
- Coverage:
- Safevi ve Kaçar
- Geographic region:
- Creation place: İran
- Time period:
- Safevi ve Kaçar
- Provenance:
- Sakıp Sabancı özel koleksiyonundan bağışlanmıştır.
- Rights:
- © Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi. Tüm hakları saklıdır.
- Identifier:
- 100-0175