19.yüzyılın ünlü hattatlarından Kazasker Mustafa İzzet’den (ö. 1876 ) sülüs ve nesih hat meşk eden Abdullah Zühdi, celi sülüs hatlarıyla üne kavuşmuştur. İstanbul’da Nuruosmaniye Cami meşkhanesi’nde, Mühendis mektebinde resim ve hat hocalığı yapmış, resim, taş baskı ve fotoğraf alanında da ustalaşmış, kendisi de hattat olan Sultan Abdülmecid’den (h.1839-1861) destek görmüş, padişah tarafından Medine’de Mescid-i Nebi’nin kubbe kasnağı yazılarını yazmakla görevlendirilmiş, burada yedi yıl kalmıştır. Daha sonra Kahire’ye giden hattat Abdullah Zühdi, Hidiv İsmail Paşa’nın hizmetinde çalışarak, hattat yetiştirmiş, bina yazılarını yazmış ve burada vefat etmiştir. Türkiye’deki Müslümanlar, Kuran-ı Kerim’in en çok Nebe suresiyle başlayıp Nas suresiyle biten son 30. cüzünü; Amme cüzünü okurlar. Hattat, cüzün sonuna Fatiha suresini yazmış ve bu sureyi izleyen ketebe sayfasına hat sanatı tarihi için önemli bilgiler eklemiştir (y.26b).Binding: Miklepli cildin dış kapakları koyu yeşil deridir. Dış kapalarda, ortasında kıvrımlı bir rozet bulunan , kalın yaprakların oluşturduğu ortası şişkin oval bir şemse vardır. Köşelere yapraklar ve küçük yuvarlaklar yerleştirilmiştir. Sertabının üzerine yaprak dizileri yapılmıştır. Fırçayla yapılan süslemeler sarı ve yeşil tonunda altınla boyalıdır. İç kapaklar ve yan kağıtlar altınlı noktalar ve çizgilerle süslenmiş pembe renk kağıttır.Illuminations: Cüz, Haşiyeli enli pervazlı serlevha tezhiple başlar. Enli pervazın içi altın zemine yer yer yeşil ve kırmızıyla boyalı minicik yapraklar ve çiçeklerle süslenmiş, sayfa kenarı sıvama altınlanmıştır. Y.1b’ye, içi lacivert mavi zemine altınlı kartuşlar ve koyu pembe yapraklı bir çelenkle süslü haşiyeli unvan tezhibi yapılmıştır. Duraklar, sayfa kenarındaki uzun tığlı güller, sure başlıkları, Besmele okunun içi birbirinden farklı tasarımlarla tezhiplenmiştir. Kitabın son sayfasına (y.27a), iri çiçekli, bol yeşil yapraklı kurdele ile bağlanmış bir buket yerleştirilmiştir.Measurements: 21.2x 14.8 cm; 27 yaprak, sayfada 10 satırScript: Nesih; Sülüs; Naskhī; Thuluth
Hattat Muhammed Şefik, Kazasker Mustafa İzzet’in (ö. 1876) öğrencisidir. Sultan Abdülmecid (h. 1839-1861) Mustafa İzzet’i ikinci imamlığa atayınca, Muhammed Şefik hocasının yerine Musika-i Hümayun’un ve Saray’ın hüsnühat hocalığı görevine getirilmiştir. Muhammed Şefik, Sultan Abdülmecid’in yaptırdığı caminin yazılarını yazmak üzere 1855’te Sakız adasına gönderilmiş, aynı yıl depremde zarar gören Bursa Ulu Cami’nin kitabelerinin onarımı için de görevlendirilmiştir. Sultan Abdülmecid’in türbesinin yazılarını da Muhammed Şefik yazmıştır. Hattatın bu eserinin son sayfasına yazdığı satırlarda, kendisinin Mustafa İzzet talebesi el-Seyyid Şefik olduğunu ve eseri 1269 yılında istinsah ettiğini belirtir (y.27a). Kuran-ı Kerim’in 30.cüzü olan Amme cüzü Nebe suresiyle başlar Nas suresiyle biter. Bu cüzde son kısma Fatiha suresi de eklenmiştir (y.26b).Binding: Miklepli cildin dış kapakları vişne çürüğü renk deridir. Cildin dış kapaklarının ortasında içi çiçeklerle dolu bir vazo vardır. Vazonun dışındaki alana agantus yaprakları, rozet çiçeklerden oluşan bezeme yapılmıştır. Dal yaprak ve rozet çiçek dizileri ise enli pervazın içini doldurur. Aletle yapılan süslemeler, sarı ve yeşil tonunda altın ve yer yer gümüşle renklendirilmiştir. İç kapaklar ve yan kağıtlar, baskıyla yapılmış bitkisel motifli nohudi renkte kağıtla kaplıdır.Illuminations: Nebe suresi altın zemine yeşil yapraklı, pembe renkli iri güller, renk renk rozet çiçek dizileri, çiçeklerle dolup taşan sepetler, mavi, pembe, mor agantus yaprakları, içi çiçeklerle dolu bereket boynuzlarıyla süslü unvan tezhibiyle başlar (y.1b). Nebe suresinin ilk iki sayfa kenarını altınla boyalı iri rozet çiçekli, bol yapraklı dallar doldurur (y.1b-2a). Sure başları altın zeminli kartuş içine üstübeç mürekkebiyle nesih hatla yazılmış, kartuşun iki yanına altın zemine iri çiçekli ve bol yeşil yapraklı bir dal yerleştirilmiştir. Ketebe satırlarının sonundaki dar alan altın zemine pembe, mavi, mor agantus yaprakları ve aynı renklerde iri çiçeklerden oluşan dallarla tezhiplenmiştir.Measurements: 22,5 x 15,6 cm. 27 yaprak, sayfada 9 satırScript: Nesih; Sülüs; Naskhī; Thuluth
Hattat, Enderun-u Hümayun'da yazı hocalığı yapmış, İstanbul'da bazı cami ve çeşme kitabeleri de yazmıştır.Binding: Miklepli cilt 20.yüzyılda yapılmıştır.Illuminations: Cüzün ilk ayeti sarı, yeşil, pembe, mor renklerde gölgeli boyanmış ince ve uzun hançeri yapraklar, bu yapraklar arasından fışkıran yeşil yapraklı mor çiçekler, altınla boyanmış bir vazo içini dolduran iri güllerden oluşan unvan tezhibiyle başlar (y.1b). Surelerin başlangıcı altın zemine yeşil yapraklı, pembe, mavi çiçekli dallarla tezhiplenmiş, ancak başlıkların orta alanına yer ayrılmasına rağmen sure isimleri yazılmamıştır. Bazı sayfaların kenarına pembe, iri çiçekli, küçük yeşil yapraklı kimisi uzun pembe renkli hançeri yapraklı, kimisi kurdele ile bağlanmış, buketler yerleştirilmiştir (y.10b, 14a).Measurements: 21,5 x 14 cm; 26 yaprak, sayfada 9 satırScript: Nesih; Naskhī
Hattat, Sultan Abdülmecid’in yaptırdığı caminin kitabelerini yazması için 1855’te Sakız adasına gönderilir. Mehmed Şefik, 1855 depreminde zarar gören Bursa Ulu Cami’nin kitabelerinin onarım işinde de görevlendirilir.Binding: Miklepli, dış kapakları vişne çürüğü deri cildin üzeri şükûfe üslubunda bezemelidir. Cildin üzerinde etrafında yaprakların sıralandığı minik bir şemse, onun etrafında ise iri çiçekli dallar ve dar uzun hançeri yapraklar vardır. Enli pervaz yaprak ve iri çiçek dizisinden oluşur. Aletle yekşah tekniğinde yapılan süslemeler yeşil, sarı altın ve gümüşle boyalıdır. Cilt süslemeleri de muhtemelen müzehhibin tasarımıdır. İç kapaklar ve yan kâğıtlar, üzeri baskıyla yapılmış asma dallarıyla süslü pembe renklidir. Cildi özgündür.Illuminations: Amme Cüzü y. 1b’de unvan tezhibiyle başlar. Tezhip ve sure başları gül ve benzeri pembe, sarı, mor tonlarında boyalı çiçekler, mor, gri tonlarında boyalı uzun kıvrılan yapraklarla bezelidir. Sure başları beyaz sülüsle altın zemine yazılmış, duraklar zengince tezhiplenmiştir. Cüzün sonuna Fatiha suresi de eklenmiştir. Sayfa kenarları sıvama halkâridir.Measurements: 21,8 x 15 cm; 27 yaprak, sayfada 9 satırScript: Nesih; Rıka; Naskhī;
Kitap, Bedir savaşına katılanların isimlerini zikreder ve faziletlerini anlatır.Binding: Kitabın cildi, 20. yüzyılda geçirdiği bir onarım sırasında kumlu hatip ebrusu ile çaharkûşe olarak mıklepsiz şekilde hazırlanmıştır. Ebru kâğıt, 19. yüzyıldan itibaren cilt onarımları sırasında tercih edilen bir malzemedir; iç ve dış cilt kapaklarının yanı sıra mikleplerin üzeri de ebru kâğıtla kaplanmıştır.Measurements: 20 x 11,3 cm; 14 yaprak, sayfada 15 satırScript: Nestalik