Hattat Muhammed Şefik, Kazasker Mustafa İzzet’in (ö. 1876) öğrencisidir. Sultan Abdülmecid (h. 1839-1861) Mustafa İzzet’i ikinci imamlığa atayınca, Muhammed Şefik hocasının yerine Musika-i Hümayun’un ve Saray’ın hüsnühat hocalığı görevine getirilmiştir. Muhammed Şefik, Sultan Abdülmecid’in yaptırdığı caminin yazılarını yazmak üzere 1855’te Sakız adasına gönderilmiş, aynı yıl depremde zarar gören Bursa Ulu Cami’nin kitabelerinin onarımı için de görevlendirilmiştir. Sultan Abdülmecid’in türbesinin yazılarını da Muhammed Şefik yazmıştır. Hattatın bu eserinin son sayfasına yazdığı satırlarda, kendisinin Mustafa İzzet talebesi el-Seyyid Şefik olduğunu ve eseri 1269 yılında istinsah ettiğini belirtir (y.27a). Kuran-ı Kerim’in 30.cüzü olan Amme cüzü Nebe suresiyle başlar Nas suresiyle biter. Bu cüzde son kısma Fatiha suresi de eklenmiştir (y.26b).Binding: Miklepli cildin dış kapakları vişne çürüğü renk deridir. Cildin dış kapaklarının ortasında içi çiçeklerle dolu bir vazo vardır. Vazonun dışındaki alana agantus yaprakları, rozet çiçeklerden oluşan bezeme yapılmıştır. Dal yaprak ve rozet çiçek dizileri ise enli pervazın içini doldurur. Aletle yapılan süslemeler, sarı ve yeşil tonunda altın ve yer yer gümüşle renklendirilmiştir. İç kapaklar ve yan kağıtlar, baskıyla yapılmış bitkisel motifli nohudi renkte kağıtla kaplıdır.Illuminations: Nebe suresi altın zemine yeşil yapraklı, pembe renkli iri güller, renk renk rozet çiçek dizileri, çiçeklerle dolup taşan sepetler, mavi, pembe, mor agantus yaprakları, içi çiçeklerle dolu bereket boynuzlarıyla süslü unvan tezhibiyle başlar (y.1b). Nebe suresinin ilk iki sayfa kenarını altınla boyalı iri rozet çiçekli, bol yapraklı dallar doldurur (y.1b-2a). Sure başları altın zeminli kartuş içine üstübeç mürekkebiyle nesih hatla yazılmış, kartuşun iki yanına altın zemine iri çiçekli ve bol yeşil yapraklı bir dal yerleştirilmiştir. Ketebe satırlarının sonundaki dar alan altın zemine pembe, mavi, mor agantus yaprakları ve aynı renklerde iri çiçeklerden oluşan dallarla tezhiplenmiştir.Measurements: 22,5 x 15,6 cm. 27 yaprak, sayfada 9 satırScript: Nesih; Sülüs; Naskhī; Thuluth
Eserin içinde Delâ’ilü’l-Hayrat, Esmâ-i Nebî metinleri ve dualar vardır.Binding: Kitabın miklepli deri cildinin dış kapakları lacivert zemine altınlı yaprak ve rozet çiçeklerle bezenmiş bir çerçeveyle çevrili renkli çiçekli bir buketle, vişne rengi deri iç kapakları ise altınlı bir buketle “lake” veya “ruganî” diye adlandırılan bir teknik kullanılarak süslenmiştir.Illuminations: Bölüm başları ile bölüm sonlarındaki üçgen ve kare alanlar, altın zemine yeşil hatayi grubu irili ufaklı çiçeklerle, duaların başlangıçlarındaki dikdörtgen alanlar altın zemine minicik yeşil çiçeklerle tezhiplidir. Satır arasındaki duraklara yeşil ve altının hâkim olduğu tezhipli iri “güller” yerleştirilmiştir. Yaprak 10a’da ise Hz. Muhammed’e ait muhallefat –hırka, misvak, tesbih ve asa– basitçe çizilmiş, çizimlerin içine gubari hatla dualar yazılmıştır. İki yerde tam sayfa boyutunda altın zemine çok renkli çiçekli birer buket vardır. Buketlerden biri Hz. Muhammed’in eşyalarının betiminden sonra (y. 10b), diğeri Hz. Muhammed, Hz. Ebubekir ve Hz. Ömer in kabirlerine işaret eden satırları izleyen yapraktan sonra (y. 15a) yapılmıştır. Minicik dua kitabının boyutundan umulmayacak ölçüde zarif ve yoğun süslemelere sahip olması hattatının sarayda önemli bir görevde bulunmasıyla bağlantılı olmalıdır.Measurements: 9 x 6 cm; 104 yaprak, sayfada 13 satırScript: Nesih; Rıka; Naskhī
Illuminations: Âharlı koyu krem kalın kâğıda reyhani hatla yazılan iki yaprağın satır aralarındaki altın duraklar ve sayfa kenarındaki yuvarlak ve damla biçimindeki güller altın ve mavi renklerdedir. Buradaki duraklar ayetleri (Hac: 38-70) başlangıçlarına işaret etmez. Damla biçimli gülün ortasına iri altın bir çiçek yerleştirilmiştir.Measurements: 40,5 x 29,7 cm; 2 yaprak, sayfada 11 satırScript: Reyhani
Hz.Muhammed ile ilgili şiirleri içeren bu eser, Mısırlı şair Bûsîrî (ö.1296) tarafından el-Kevâkibü’d-dürriye fi medhi hayri’l-berriye adıyla yazılmış sonraları Kasîdetü’l-bürde adıyla üne kavuşmuştur. Rivayete göre Bûsîrî hastalanır ve bedeninin yarısı hareketsiz kalır. Muhammed Peygamber’i, insanların en üstününü öven kasidesini yazar. Bu kasideyi rüyasında gördüğü Peygamber’e okur. Kasideyi beğenen Hz.Muhammed giymiş olduğu hırkasını çıkarıp ona giydirir, onun bedeninin felçli olan yerlerine dokunur. Bûsîrî uyandığında bedenin sağlam, Peygamber’in hırkasının ise sırtında olduğunu görür. Dolayısıyla bu esere hırka kasidesi anlamında Kasîdetü’l-bürde denilmiştir. Bu eser 14.yüzyıl başlarından itibaren ünlü hattatlar tarafından kopya edilmiş, kimi zaman oyma harflerle ve çiçeklerle, kimi zaman gösterişli tezhiplerle bezenmiş sanatlı örnekleri günümüze gelmiştir.Binding: Dış kapakları kestane renk deri cilt mikleplidir. Cildin dışı, ortada altın ve gümüşle renklendirilmiş, bir çelenk ve hançeri yapraklarla, köşeler sadece hançeri yapraklarla süslenmiştir. İç kapaklar baskıyla desenlendirilmiş mavi kâğıtla kaplıdır. Cilt özgündür.Illuminations: Kitap, mavi renkli girlandlar, pembe renkli gül buketleriyle dolu vazolar, mavi kurdelelerle bağlı dallarla donanmış unvan tezhibiyle başlar (y.1b). Besmele okunun içine de mavi, pembe, sarı renkli çiçekli bir dal yerleştirilmiştir.Measurements: 19.5 x 13 cm; 19 yaprak, sayfada 9 satırScript: Nesih
11 satırlı mushaf sayfası olup Nahl suresi 80 ile 92. ayetler arası yazılıdır. Sayfanın her iki yüzünün alt ve üstünde ince birer kütük şeklinde tezhip yapılmıştır. Duraklardaki tezhipler altındır.Measurements: 15.5 x 23.5 cm
Binding: Kuran'ın miklepli cildinin kestane rengi deri dış kapakları, ortada bir merkezden çıkan ve aletle yapılıp altınlanmış dar ve uzun yapraklar ve minicik tomurcuklarla sıvama bezenmiştir. İç kapaklara sarı renkte âharlı kâğıt kaplanmıştır. Kitabın yapraklarının birleştiği yere (baş-etek-ağız) halkâri süsler yapılmıştır.Illuminations: Fatiha ve Bakara surelerini süsleyen serlevha tezhibin kenarları sivri dilimli enli pervazlı ve uzun kenarda üçgenimsi haşiyelidir. Altın ve lacivert zeminli alanlarda sık dizilmiş minicik pembe, beyaz, eflatun rozet çiçekler, üçgen haşiye içindeki yeşil renkli bulut ve dar pervazın kırmızı zeminli bölmeleri tezhibi ayrıcalıklı kılan özelliklerdir. Sure başları, sayfa kenarındaki, hizb, cüz, secde, aşr gülleri de tezhiplidir.Measurements: 19 x 11,8 cm; 358 yaprak, sayfada 15 satırScript: Nesih; Rıka
Kuran mavi-kırmızı mürekkeple ve rıka hatla altın zeminde küçük kare bölmelere yazılmış fihristle başlar (y. 1b-2a).Binding: Miklepsiz deri cildin siyah dış kapakları gömme salbekli şemse ve köşebentlidir. Şemse ve köşebentlerin içini süsleyen bezemeler yıpranmıştır. Ancak mevcut izlerden bu bezemelerin lâke tekniğinde yapıldığı anlaşılmaktadır. İç kapaklar vişne rengi sade deriyle kaplıdır.Illuminations: Fihristin enli pervazının içi altınlı dallar üzerinde sıralanmış iri yapraklarla ve küçük çiçeklerle halkârî tarzda bezenmiştir. Yaprak 2b-3a'da pervazları tezhipli salbekli şemse şeklinde tasarlanmış zahriye vardır. Şemse içine altın zemine kırmızı mürekkeple ve rıka hatla Arapça "Ey Allah'ım! İndirdiğin ve vahyolunan Kuran hakkı için. Ya Rab! Benim ona yönelişimi artır, onu gözüme nur, sadrıma şifa eyle. Kuran benim kederimi, gamımı ve üzüntümü gidersin. Ey Allah'ım! Dilimi onunla süsle, yüzümü onunla nurlandır. Vücudumu onunla kuvvetlendir, mîzanımı onunla ağırlaştır. Gece ve gündüz sana itaat etmeyi sağlayacak gerçek tilâveti lutfet. Beni, Hz. Peygamber ve seçkin ailesiyle birlikte haşret” yazılıdır. Şemsenin dışındaki alanda altınla renklendirilmiş, içi rumi ve küçük çiçeklerle dolu köşebentler, dallar, iri yapraklar ve hatayiler yer alır. Sayfa kenarındaki enli pervazın içi altın sarmal dallar, hatayiler ve yapraklarla halkârî tarzda bezemelidir. Fatiha ve Bakara sureleri serlevha tezhiptir (y. 3b-4a). Sayfanın üst kısmında soğanvari bir kubbeyi andıran tezhipli başlık vardır. Bu motifin içi, ortada rumilerle dolu dilimli oval bir şemse, bunun dışında, altın zemine açık pembe ve mavi renklerle gölgeli boyanmış iri hatayiler ve lacivert zemine minicik çiçeklerle bezenmiştir. İlk iki surenin etrafındaki yatay ve dikey dikdörtgenlerin içi altınlı, kimi zaman lacivert rumilerle bezenmiştir. Serlevha tezhibin orta alanını üç yönden çeviren enli pervazın içine altınlı ve yer yer lacivert rumilerle süslü madalyonlar yerleştirilmiştir. 5b-6a yapraklarının enli pervazı halkârî bezenirken, satır araları önceki iki yaprakta olduğu gibi altınlıdır. Sayfa kenarındaki hizb, nısf ve cüz işaretleri ve sure başları lacivert zemine altın dallarla süslenmiş, sure isimleri altın sülüsle yazılmıştır. Kitabın sayfa kenarları vassalelidir. 3b-4b yaprakları arasında metin açık krem renk âharlı kâğıda yazılırken, y. 5a ve sonrasında açık kestane renk kâğıda yazılmıştır. Kuran'ın bütününde sayfa kenarlarının koyu krem renk âharlı kâğıdı kullanılmıştır. 3b-4b yaprakları dışındaki satırlarda secâvend alâmetleri kırmızı mürekkeple yazılmıştır. Ortası kırmızı renkte noktalı altın duraklar y. 3b-4b arasında satırın biraz üstündeki dar alanda yer alırken, diğer yapraklarda satırın arasındaki muntazam bölümlerdedir. Kitabın ön yan kâğıdında, talik hatla Farsça "26'da tamamlandı” ibaresi yer alır. Yaprak 229a'da sayfa kenarına şikeste talik hatla Farsça, "Yüce Allah'ın bu kitabı Hz. Peygamber'in hicretinden sonra 1290 yılının mübarek Ramazan ayının 19. günü, değersiz ve suçu çok kulun eline geçti" satırları ve 19 Ramazan 1290 / 10 Kasım 1873 tarihi yazılmış, Arapça "ey yüce arşın sahibi" yazısını içeren 1290/1873-1874 tarihli oval bir mühür basılmıştır. Kitap, farklı renklerdeki kâğıdı, süsleme özellikleri, cildi, mühür ve sayfa kenarına yazılan notlarla birlikte değerlendirilerek kodikolojik yönden incelendiğinde, kitabın süslemelerinin ve cildinin ketebede yazılı olduğu gibi 1676 yılında yapılmadığı, Kuran'ın açık kestane renk kâğıda 1676 yılında İran'da Safeviler döneminde (1501-1722) istinsah edildiği, ancak kâtip Ağa Muhammed'in yaptığı tezhiplerin ve cildin yok olduğu anlaşılmaktadır. Muhtemelen 19. yüzyıl ortalarında eksik durumdaki kitabın ilk yaprakları tezhiplenmiş (y. 1b-4a), halkârî bezemeleri yapılmış, Fatiha suresinin tamamı, Bakara suresinin ilk ayetleri (y. 3b-4b) yazılmış, sayfa kenarları vassale yapılarak yenilendikten sonra, tezhipli hizb, nısf ve cüz işaretleri sayfa kenarına yerleştirilmiş ve sure başı tezhipleri, sure isimleri yazılmış olmalıdır. Ketebe sayfasındaki mühürden ve sayfa kenarına yazılan nottan kitabın yenileme işlerinin 1873 yılından önce yapıldığı bellidir.Measurements: 15,8 x 10 cm; 229 yaprak, sayfada 18 satırScript: Nesih; Sülüs; Rıka
Hattatın ve hocasının isimlerinden, eserin 19. yüzyılda Şumnu’da hazırlanan eserlerden olduğu anlaşılmaktadır. Hattat İbrahim Felahî hakkındaki bilgiler sınırlıdır. Hattatın hocası, Evliyazade Ahmed Nazifî’nin Şumnulu hattatlardan Abdurrahman Tevfik, Mehmed Hikmetî, Mehmed Şükrî, Mustafa Rıf’atî, Salih Namıkî’nin de hocası olduğu, bu hattatların eserlerine yazdıkları ketebe kayıtlarından öğrenilmektedir. İbrahim Felahî’nin istinsah ettiği başka bir örnek henüz bilinmemekle birlikte, hattatın ismi öğrencilerinden Seyyid Mustafa Safvet tarafından yazılmış Kuran nüshasının ketebesinde geçmektedir. Hattatın üyesi olduğu komisyonca verilmiş olan icazetnameler de günümüze ulaşmıştır.Binding: Kuran nüshasının özgün kestane rengi deri dış kapakları, merkezden etrafa yayılan ince saz yapraklarının etrafında dolaşan hançeri yapraklar, buketlerle bezenmiştir. Koyu yeşil renkte kalın kâğıtla kaplanmış olan iç kapaklara fırçayla şemse, şemsenin etrafına dolanan kıvrım dallar yapılmıştır.Illuminations: Eser, serlevha tezhibiyle açılır. Kuran’ın ilk iki suresi, Fatiha suresini ve Bakara suresinin ilk dört ayetini süsleyen serlevha tezhibine, yazı alanının çevresinde sıralanan ve köşelerde sivrilerek sayfa kenarına kadar uzayan altın yaldız ve lacivert zeminli, dilimli haşiyeler hâkimdir. Dışı sıvama altınlı dilimli bir pervaz bu serlevha tezhibi çevreler (y.1b-2a). İsra ve Fetih sureleri ile ferağ kaydının yazılı olduğu sayfaların etrafı içi altın yaldız halkâri çiçeklerle bezenmiş enli bir pervaz yapılmıştır (y.141b-142a, y. 256b-257, y. 308a).Script: Nesih; Rıka