İstanbul’un Yedikule semtinde doğduğu için Yedikuleli lakabıyla tanınan, bazı ketebelerinde “İmam adıyla maruf” ibaresini kullanan Seyyid Abdullah, “aklam-ı sitte”yi dönemin en meşhur hattatı Hafız Osman’dan (ö. 1698) öğrenmiştir. Sultan III. Ahmed’i (h. 1703-30) hat konusunda eğitmiş, sarayın hüsn-ü hat hocalığına getirilmiştir. Aralarında Eğrikapılı Mehmed Rasim (ö. 1756) ve Şekerzade Mehmed’in (ö. 1753) de bulunduğu öğrenciler yetiştirmiştir. “Karalama/meşk” hattatın hüsnühat hünerlerini devam ettirip geliştirmek, yeni tasarımlar yaratmak için yaptığı bir tür harf denemeleri veya harfleri doğru yazmayı öğrenmek amacıyla yazılmış alıştırmalardır. Bu çalışmalarda hattat, kimi zaman hadislerden seçilmiş güzel ve veciz sözleri yazar veya sadece harfleri gelişi güzel “karalar”, bazen istifler yapar. Hattat Seyyid Abdullah, sergideki karalamasında nesih ve sülüs hat ile, besmele ve aralarında “... Allah onlara karşı sana yeter. O, işitendir, bilendir.” (Bakara 2/137); “Allah’ın boyasına bak! Kim, Allah’tan daha güzel boya vurabilir ki? İşte biz O’na ibadet edenleriz.” (Bakara 2/138); “Ey ehl-i kitap (Yahudi ve Hıristiyanlar)! İbrahim hakkında niçin tartışıyorsunuz?...” (Âl-i İmrân 3/65) ayetlerinin de bulunduğu metinleri tekrarlamaktadır.Measurements: 20 x 25,5 cmScript: Sülüs; Nesih
Oniki satırlı arkalı önlü nesihle yazılmış tek sayfadır. Enam suresinin 114-128 ayetleri arası yazılmıştır.Illuminations: Cedvel ve duraklar altın olup yazı sahasının etrafı taba renk üzerine zerefşanla süslenmiştir.Measurements: 30,8 x 22,8 cmScript: Nesih
10 satırlı mıstarla kaleme alındığı anlaşılan sayfada Yasin suresinin son ayeti ile sure başı tezhibinin altında Duhan suresinin onbir ayeti yazılmıştır.Illuminations: Sure başı ve duraklar tezhiplidir. İç pervaz ve cedvellerde uygun renkler peşpeşe kullanılmıştır. Dış pervaz mavi renkli olup yazı sahası dışındaki kısımlar simefşanla süslenmiştir.Measurements: 13,5 x 20 cm
Mustafa Kütahi’nin kıt’ası, bir satır sülüs, beş satır nesih düzenindedir. Sülüs satırda Men veseka billâhi ağnâhu ve men tevekkele aleyhi kefâhu (Kim Allah’a güvenirse Allah onu zengin kılar ve kim Allah’a tevekkül ederse, Allah ona yeter) sözleri yazılıdır. Nesih satırlarda ise Hz. Muhammed ve Hz. Ömer arasında geçen bir konuşma nakledilir: Ve kâle Omar bin el-Hattâb radıyallâhu anhu: İste’zentü’n-nebiyye sallallâhu aleyhi ve selle fî’l-umrati. Feezine lî ve kâle: Eşriknâ yâ ehî fî duâike velâ tensenâ. Fekâle kelimetün mâ yüsirrunî enne lî bihâ’d-dünyâ. Sadaka (Ömer (r.a.) şöyle demiştir: Umre için Rasûlullah’tan – Allah’ın salât ve selamı üzerinde olsun – izin istedim. Bana izin verdi ve ‘Duana bizi de kat ey kardeşim, bizi unutma.’ buyurdu. Bana öyle bir söz söylemiş oldu ki, onun yerine tüm dünyaya sahip olmam beni o kadar sevindirmezdi.”) Satırlarını Allâhümme salli ve sellim alâ nebiyyi’r-rahmeti ve şefîi’l-ümmeti’z-zaîfeti Muhammedin ve âlihî ve sahbihî ecmaîn (Ey Allah’ım! Rahmet peygamberi, zayıf ümmetin şefaatçisi Muhammed’e, ailesine ve bütün ashabına salât ve selâm olsun.) sözleriyle bitirir.Illuminations: Nesih satırların yanındaki koltuklar tezhiplenmiştir. Altın cetvelli kıt’a ebrulu kâğıtla vassalelidir.Measurements: 17,5 x 24,5 cmScript: Sülüs; Nesih
Mehmed Şehrî, Giritli Mehmed'in (ö.1752) öğrencisidir. Hocası gibi Hafız Osman (ö. 1698) üslubunda yazmıştır. Hattatın sergide yer alan kıt'asının sülüs satırında "Yanlışlarım ve günahlarım için Allah'tan bağışlanma diliyorum" duası görülür. Bu satırın altına ise hattat mailen on satır nesihe bazı hadisler yazmıştır: "Amr b. Şuayb babasından ve dedesinden rivayet ederek şöyle demiştir: Hz. Peygamber -Allah'ın salât ve selâmı üzerine olsun- bir topluluğun Kuran hakkında tartıştıklarını işitti de şöyle buyurdu: 'Sizden öncekiler ancak bu yüzden helâk oldular. Onlar Allah'ın kitabının bir kısmını diğer kısmına vuruşturdular. Halbuki Allah'ın kitabı bir kısmı diğer kısmını tasdik eder halde inmiştir. Öyleyse onun bir kısmını diğer kısmı ile yalanlamayın. Ondan bildiğinizi söyleyin, bilmediğinizi ise bilenine havale edin.' Yine Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur: 'Bilmediklerini sorsalardı ya! Cehaletin ilacı ancak sormaktır.' Bu hadisi Câbir rivayet etmiştir".Illuminations: Yazı boşluklarına altın, bitkisel motifler serpiştirilmiş olan kıt'a, kumlu, hatip ebrulu kâğıtla vassalelenmiştir.Measurements: 24,5 x 14,4 cmScript: Sülüs; Nesih
Mahmud Celaleddin, Şeyh Hamdullah ve Hafız Osman başta olmak üzere ünlü hattatların yazılarını kopya ederek yazı yazmayı öğrenmiş, sonra kendi üslubuna ulaşmış nadir hattatlardan biridir. Hattatın bu kıt'ası Şeyh Hamdullah'ı kopya ederek yazdıklarından biridir. Nitekim hattat, sağdaki koltuğa ince rıka hatla "İbnü'ş-Şeyh diye meşhur Hamdullah'ın hattından aktarılmıştır" anlamına gelen Nekalehû min hattı Hamdullah el-ma'rûf bi-ibnu'ş-Şeyh hâmiden lillâhi teâlâ notunu düşmüştür. Bu nottan tasarımının Şeyh Hamdullah'a ait olduğu anlaşılan kıt'ada "Dünya'da, birbirlerine kin besleyenler sıkıntı vermiştir ve kul kanaat ederse hürdür; hür olan tamah ederse kuldur" anlamına gelen sözler iki satır sülüsle yazılıdır. Mailen nesihle on satır halinde ise "müminlerin emiri Ali b. Ebî Talip -Allah yüzünü nurlandırsın ve Allahu Teala ondan razı olsun- şöyle dedi: Allah'a tevekkül et, her işinde O sana yeter. Gençliğinde bir hayır yapmadıysan, gücün yeterse yaşlılığında telafi et" anlamındaki Arapça sözler yazılıdır.Illuminations: Kıt'anın iç pervazı kumlu, dış pervazı battal ebrudur.Measurements: 18,5 x 24,3 cmScript: Sülüs; Nesih; Rıka
Abdullah el-Herevî, Tmurî şehzade Baysungur'un (ö. 1433) Herat'taki kütüphanesinde, hattat Cafer'in yanında yetişmiştir. Sülüs hattı iyi yazdığı, efşan ve vassale yapmada üstat olduğu, Herat ve Meşhed'deki bazı yapıların dış yazılarını da yazdığı bilinir. Bu kıt'ada hattat Abdullah el-Herevî bir satır sülüs besmele, iki satır nesih hikmetli sözler ve iki satır nesih dua ve iki satır rıka hatla ketebe yazmıştır.Illuminations: İlk satırdaki halkâri bezemeler ve sayfa kenarındaki ebrular 20. yüzyılda yapılmış olmalıdır.Measurements: 17,5 x 19 cm; 7 satırScript: Sülüs; Nesih; Rıka
Ahmed Kâmil Akdik, sülüs ve nesih hattı Sami Efendi'den (ö. 1912) öğrenerek, 1884'te icazet almış ve hocası 1909'da emekli olunca onun yerine Nişan-ı Hümayun Kalemi'nde yazı hocası olmuştur. 1914'te Medresetü'l-Hattatin'de sülüs ve nesih yazı dersleri vermeye başlayan hattat, cumhuriyetin ilanı ve harf devriminin ardından, 1936'dan itibaren İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi'nde hat sanatı hocalığı yapmaya devam etmiştir. Osmanlı döneminde kıdemli hattatlara verilen reisü'l-hattatin unvanına layık görülen son hattattır ve 20. yüzyıl başı hat sanatının en büyük isimlerinden biridir. Bu kıt'a, bir satır sülüs ve altındaki üç satır nesih halinde yazılmıştır. Sülüs satırda "Ümmetimin âlimleri, İsrailloğullarının peygamberleri gibidir" anlamındaki hadis, nesih satırlarda ise Hz. Muhammed'in Hz. Ali için söylediği "Allah Resulü şöyle buyurdu: 'Ben ilmin şehriyim, Ali de onun kapısıdır. Kim ilmi istiyorsa kapıya gelsin.' Allah Resulü doğru söyledi. Ey Allahım! Rahmet peygamberi, ümmetin şefaatçisi olan Muhammed'e, ailesine ve bütün sahabelerine salât ve selâm olsun" anlamındaki övgü sözleri yazılmıştır.Illuminations: Kıt'anın iç pervazındaki kumlu ebru ile dış pervazdaki ebrunun, meşhur hat ve ebru sanatçısı Necmeddin Okyay'a (ö. 1976) ait olduğu bilinmektedir. Nesih satırların iki yanındaki koltuklar, sülüs satırın sonundaki boşluk, iri birer çiçekle süslenmiştir.Measurements: 17 x 27,5 cmScript: Sülüs; Nesih
Reisü'l-hattatin Ahmed Kâmil Akdik'in (ö. 1941) oğlu Şeref Akdik, babası sayesinde dönemin
sanat ortamında yetişmiş ve onun desteğiyle 1915'te Sanayi-i Nefise Mektebi'nin resim
şubesine girmiş, Hikmet Onat (ö. 1977) ve İbarhim Çallı'nın (ö. 1960) öğrencisi olmuştur.
1925'te açılan Avrupa sınavını kazanarak devlet bursuyla Paris'e giden ve Julian Akademisi'nde
resim eğitimi alan Akdik, ülkesine döndükten sonra düzenli olarak sergilere katılmış ve resim
öğretmenliği yapmıştır. Babasından aldığı geleneksel sanatlar eğitimiyle hüsnühat ve ebru
eserler de veren sanatçı, 1951'den emekliliğine kadar Güzel Sanatlar Akademisi'nde resim ve hat
dersleri vermiştir. Sergideki kıt'asında mailen dört satır halinde yazdığı dizeler şöyledir:
Ümid ettiklerin ey dil
Uyarsa hükm ü takdîre
Zuhûr eyler sana elbet
Ne hâcet re'y ü tedbîreIlluminations: Kıt'anın sağ üst ve sol alt köşelerindeki koltuklar mavi zemine rumili sarmal dallar ve rengârenk minik çiçeklerle süslüdür, pervazı halkâridir.Measurements: 27 x 33 cmScript: Talik
Bakkal lakabıyla tanınan hattat Ahmed Arif Filibelidir. Bu kıt'ada hattat sülüsle yazdığı "Allah'tan yardım ve yakın bir fetih" ibaresinin altına üç satır nesihle "Bismillahirrahmanirrahim -Rahman ve Rahîm olan Allah'ın adıyla- Allah'ın yardımı ve fetih geldiğinde ve insanların dalga dalga Allah'ın dinine girdiklerini
gördüğünde, Rabbini överek tesbih et, O'ndan bağışlanmanı dile, çünkü O, tövbeleri çok kabul edendir" hadisini yazmıştır.Illuminations: Nesih satırların iki yanındaki koltuklar, Batı etkisindeki Türk rokokosu üslubunda çiçeklerle bezenmiştir. Besmele oku adı verilen ve Bismillahirrahmanirrahim ibaresindeki s harfinin genişçe yazılmasıyla oluşan çanağın içi de çiçekli kıvrım dallarla süslüdür.Measurements: 29 x 36,5 cmScript: Sülüs; Nesih
Derviş Abdî hattıyla yazılan kıt’a, bir sülüs, bir nesih, bir sülüs ve üç nesih satır düzenindedir. “Günahlarımdan, yanlışlarımdan tövbe ediyorum” anlamındaki ibare ikiye bölünerek sülüsle iki satır halinde yazılmıştır. Bu satırların altındaki "Vallahi ben günde yetmiş defadan fazla Allah'tan beni bağışlamasını diliyor, tövbe ediyorum" anlamına gelen nesih satırı, ikinci sülüs satır ile iki nesih satır halinde yazılmış olan “Ecel gelmeden önce acele edin: Amellerin En küçüğü ve en büyüğü değerlendirilecektir. Çokça iyi amel işleyin” anlamındaki Arapça sözler izler.Illuminations: Sülüs satırların arası altınlanmış (beyne’s-sütur), ebrulu kâğıtla vassalelenmiştir.Measurements: 15,8 x 22,5 cmScript: Sülüs; Nesih